Historia mebli tapicerowanych

Historia mebli tapicerowanych jest nieco krótsza niż dzieje ludzkości czy architektury, ale równie ciekawa. Jej początki sięgają czasów starożytnych. Pierwsze zmianki dotyczą Egiptu oraz Mezopotamii. Okres ten przypada na ok. IV tysiąclecie przed narodzeniem Jezusa. W tym artykule przedstawimy metamorfozę domowego wyposażenia, z którego korzystamy po dzień dzisiejszy.

Historia mebli tapicerowanych: starożytne meble z Mezopotamii i Egiptu

Pierwsze meble zaczęto konstruować wraz z powstaniem cywilizacji. Niestety możemy je podziwiać jedynie na sumeryjskich pieczęciach oraz plakietkach. Produkowano je najprawdopodobniej z drewna cedrowego. Minimalistyczną konstrukcję przykrywano okładzinami. Do dziś przetrwały egipskie siedziska z 2600 r. p.n.e., które ukryto w grobowcu władczyni Hetepheres. Co ciekawe, meble te różniły się od siebie pod względem konstrukcyjnym. Starożytni Egipcjanie używali następujących modeli:

• foteli, których nogi były zakończone kostkami bądź płozami, były one wyposażone w papirusowe podnóżki albo wklęsłymi poręczami wykonanymi z drewna;
• kubicznych krzeseł z prostymi lub składanymi nogami przypominającymi literę X;
• drewnianych łóżek ze skórzanymi pasami lub siatkami z taśm;
• słomianych mat, które stanowiły prototyp współczesnych materacy.

Egipskie meble były bardzo proste. Ich cechą charakterystyczną była budowa skrzyniowa, bezskrzyniowa albo krzyżakowa. Do mocowanie poszczególnych elementów używano czopów lub rzemieni. Do dekoracji wykorzystywano okładziny albo powłoki malarskie na gruncie. Siedziska wykonywano z akacji nilowej, hebanu, cisu, a także z sykomory, cedru oraz drzew oliwnych. Za pierwszy mebel tapicerowany uważa się tron Tutenchamona z poduszką siedzisku. Od tego momentu historycy podzielili krzesła na twarde i miękkie. Starożytne tkaniny meblowe prezentowały sceny rytualne.

Historia mebli tapicerowanych: starożytna Grecja

Greckie łoża były wyższe od egipskich. Wynikało to z trybu życia mieszkańców starożytnej Grecji, którzy często spożywali posiłki w pozycji półleżącej przy suto zastawionym stole. Wykonywano je z drewnianego szkieletu wzmocnionego skrzyżowanymi rzemieniami ze zwierzęcej skóry. Ówczesne materace wypełniano wełną bądź pierzem. Meble te nazywano kline. Starożytni Grecy stali się mistrzami w obróbce drewna. Opanowali wiele skomplikowanych czynności takich jak:

• gięcie,
• toczenie,
• klejenie,
• oklejenie,
• wykonywanie politury.

W swoich warsztatach wykorzystywali następujące połączenia:

• konstrukcje ramowe,
• czopowe,
• ramowe,
• jaskółczy ogon.

Jednym z najbardziej popularnych siedzisk był klismos – krzesło przypominające swoim kształtem sierp. Tylne nogi podciągnięte ku górze podtrzymywały oparcie. Minimalistyczny mebel pozbawiony ozdób zachwycał elegancją oraz funkcjonalnością. Badacze nie wiedzą, czy model ten tapicerowano. Przypuszcza się, że obijano materiałem fotel thronos. Masywne siedzisko wyposażone w oparcie było przeznaczone dla przedstawicieli płci męskiej, którzy posiadali insygnia władzy społecznej albo pozycji rodzinnej. Jego znakiem rozpoznawczym było wysokie oparcie ozdobione kwiatem lotosu, głową lwa, barana bądź łabędzia albo wachlarzem. Do produkcji mebli używano rozmaite gatunki drewna. Wśród wymienia się m.in.: heban, cedr, klon, a także orzech, palmę, oliwkę czy buk.

Historia mebli tapicerowanych: antyczny Rzym

W starożytnym Rzymie korzystali w miejscach publicznych z dwóch typów krzeseł:

• sella imperatoris – przeznaczone dla cesarza;
• sella curulis – zarezerwowane dla kluczowych osobistości;
• solium – używane w łaźniach, tablinum oraz w świątyniach.

Rzemieślnicy zaprojektowali również masywne siedzisko cathedra wzorowane na greckim klismos. Korzystali z niego antyczni dostojnicy. Meble wykonywani z marmuru lub z drewna. Kamienne modele dekorowano płaskorzeźbami. Najczęściej były to nogi przypominające zwierzęce łapy. Rzymianie do produkcji krzeseł wykorzystywali jesion, klon, tuję oraz cedr. Efektowne intarsje robiono z platanu, hebanu, bukszpanu lub z palmy. Rzymskie łóżka wyplatano taśmami, tworząc szachownicę. Lekkie meble odznaczały się dużą mobilnością. Można było je w dowolnym momencie przenieść w inne miejsce. Zamożni ludzie wybierali modele wyposażone w materacami, które wypychano puchem łabędziem albo gęsim. Wypełniano je również wełną. Niektóre meble wyplatano trzciną. Osoby posiadające władzę używały tapicerowanych taboretów składanych nożycowo. Były one pozbawione oparcia. Na wygięte nogi nakładano deskę obitą poduchą.

Historia mebli tapicerowanych: okres romański

W średniowieczu prace ciesielskie bazowały na prostych minimalistycznych formach. Meble dekorowano za pomocą malowideł na podkładzie kredowym lub polichromii. Fotele z tego okresu odznaczały się trójkątną bądź prostokątną konstrukcją. Były bardzo masywne oraz przewymiarowane. Niestety źródła podają szczątkowe informacje na ich temat. Pojawiają się nieliczne wzmianki na ich temat. Według dostępnych źródeł tekstylia pojawiły się w XV wieku. Pochodziły one z Burgundii oraz Flandrii. Szyto z nich poduszki. Co ciekawe, wybierano materiały w jasnych kolorach. Średniowieczni rzemieślnicy obciągali drewniane szkielety lnem. Na niego nakładano gips, a następnie dekorowano go tablicowym malarstwem figuralnym. Trzeba przyznać, że takie meble prezentowały się efektownie. W północnej Europie korzystano z drewna dębowego, z kolei na południu wybierano drzewa iglaste, najczęściej świerk. Dąb zdobiono głębokimi rzeźbami, natomiast miękkie gatunku drewna polichromią, malowidłami lub płaskimi rzeźbami. Do dekorowania mebli na północy Europy wykorzystywano technikę snycerską. Metalowe łoża były wyposażone w baldachim oraz wezgłowie. Na gotowych wyrobach pojawiały się smoki lub roślinne wici. Ich wadą był duży ciężar. Proste oparcie, toczone nogi i brak tapicerki powodowały dyskomfort użytkowników.

Historia mebli tapicerowanych: gotyk

W epoce gotyku produkowano łoża o konstrukcji skrzyniowej z baldachimem. Tutaj pojawiały się również elementy tapicerowane. Rozróżniano dwa typy mebli przeznaczonych do spania:

• curtines – łóżka zasłonięte kurtyną z czterech stron, wyposażone w skrzynię do przechowywania zasłon oraz pościeli;
• alkowy – zabudowane z trzech stron ściankami ramowo-płycinowymi.

Siedziska z tego okresu przybierały rozmaite kształty. Skrzynie oraz ławy wbudowywano w boazerię. Wykorzystywano je do leżenia oraz siedzenia. Skrzyniowe krzesła odgrywały rolę reprezentacyjną. Ich cechą charakterystyczną były wysokie oparcia oraz korpus w dolnej części. Jednym elementem tapicerskim była poducha, którą kładziono na siedzisko. Łóżka, krzesła oraz stoły dekorowano kolorowym jedwabiem. Do ich produkcji wykorzystywano drewno dostępne w danym regionie.

Historia mebli tapicerowanych: renesans

W epoce odrodzenia meble stawały się prawdziwymi dziełami sztuki. Rzemieślnicy inspirowali się starożytnymi osiągnięciami. Największą popularnością cieszyły się krzesła o konstrukcji krzyżakowej. Ówcześni producenci siedzisk wykorzystywali techniki zdobnicze wykorzystywane przy obróbce kamienia. Warto podkreślić, że w renesansie określały rangę społeczną właściciela. Ich wygląd odzwierciedlał wizję oraz rozumienie sztuki przez osobę korzystająca z usług rzemieślnika. W tym czasie przywiązywano dużą uwagę do proporcji oraz czystych linii. Wśród motywów dekoracyjnych królowały liście następujących roślin:

• akantu,
• putty,
• hermy,
• kandelabry.

Wzorem do naśladowania dla ówczesnych wytwórców mebli były Włochy. Tutaj używano do produkcji drewno orzechowe. Barwiono je i pokrywano woskiem, by dodać wyrobom uroku. Korzystano też z drzew egzotycznych oraz z dębów.

Historia mebli tapicerowanych: barok i rokoko

Czas, w którym królowały twarde, niewygodne meble dobiegł końca. Na pierwszy plan wysuwają się meble tapicerowane. Pierwszym modelem był fotel o słupkowej konstrukcji na 4 nogach. Jego oparcie obito naturalną skórą. W tym okresie zwiększano funkcjonalność oraz ergonomię mebli. Krzesła, sofy oraz fotele zapewniały coraz większą wygodę użytkownikom. Rzeźbione oparcia, siedziska obciągnięte aksamitem i dekorowane frędzlami, pasmanterią bądź skórą wprawiały w zachwyt. Efektowne siedziska w stylu Ludwika XIV oraz XV tapicerowano drogimi materiałami, a boki ozdabiano frędzlami. Na uwagę zasługuje fakt, że od teraz obijano tkaniną całą powierzchnię przeznaczoną do leżenia bądź siedzenia. Dzięki temu wypoczynek stał się bardziej efektowny, a organizm szybciej się regenerował. Przemysłowa produkcja gobelinów przyczyniła się do rozwoju tapicerstwa, szczególnie we Francji. Od teraz zdobiono ściany za pomocą jedwabiów oraz gobelinów. Technika gobelinowa mocno wkroczyła do produkcji mebli. Co ciekawe, łóżka stały się prawdziwym źródłem inspiracji dla rzemieślników. Tapicerzy i dekoratorzy przedstawiali swój kunszt, wykonując draperie czy tekstylne dekoracje, które pojawiały się w sypialni. To tutaj przyjmowano gości, by pochwalić się efektownym wnętrzem oraz zapewnić komfort odwiedzającym gospodarza. Ciężkie fotele miały skośne oparcie. Były one wyższe od głowy użytkowników. Tapicerka z sukna, gobelinu, ażurowej plecionki wiklinowej czy z aksamitu odzwierciedlała zamożność właściciela. Łoża nakryte baldachimem ozdobionym kwiatonami bądź piórami zapierały dech w piersi. W Anglii w okresie baroku do kanap, łoży oraz foteli dodawano aksamit z oblamówką, haftowaną tkaninę lub draperię. Meble produkowano z dębiny oklejanej bardziej szlachetnym drewnem. Często je pozłacano, by podkreślić prestiż zleceniodawcy. W okresie regencji bardziej popularne stały się egzotyczne odmiany drzew. Ludzie zaczęli doceniać spokój w pracy i spędzali coraz więcej czasu w salonie. Z czasem pojawił się nowy mebel. Był nim szezlong – połączenie kanapy i fotela. Miał rzeźbione nogi oraz poręcze. Miękkie siedzenie oraz oparcie obijano gobelinem. W tym okresie dużą wagę przywiązywano do warstw tapicerskich. Wykonywano je z:

• pasów konopnych;
• juty;
• włosia końskiego;
• trawy zamorskiej;
• puchu.

Wielu rzemieślników korzystało z trzcinowej plecionki. We Francji doskonalono metody zdobnicze: złocenie i malowanie na gruncie kredowo klejowym. Przełomowym momentem w produkcji mebli stało się pokrywanie wyrobów imitacjami laki w kolorze czarnym lub czerwonym. W epoce rokoka meble tapicerowane były częścią sztuki użytkowej. Przybierały zaokrąglone formy, a do obijania siedzisk wybierano delikatne tkaniny. Popularne stały się jasne okleiny z amarantu, palisandra czy tui. Czasem malowano drewnianą konstrukcję i zdobiono ją kwiatami. Wychodząc naprzeciw potrzebom użytkowników, poszerzono fotele. Dzięki temu kobiety mogły się w nich wygodnie rozsiąść w szerokiej sukni. W tym celu podłokietniki montowano w innym miejscu niż dotychczas. Na siedzisku pojawiła się poduszka manchettes. W tym czasie pojawiły się też nowe formy:

• fotele berżera z oparciem z uszakami u tapicerowanymi podłokietnikami.
• markizy dla dwóch osób,
• leżanki z typu duchessę wyposażone w oparcia.

Historia mebli tapicerowanych: klasycyzm

W drugiej połowie XVII wieku znów powrócono do źródeł i zaczęto się inspirować sztuką antycznej Grecji, a także Rzymu. Zerwano z bogatym zdobnictwem na rzecz prostoty. Francuskie meble cechował minimalizm. Zwężały się ku dołowi, a nogi wykańczano kostką diamentową, rozetą, gzymsem bądź kapitelem. Rzemieślnicy powiększyli w tym czasie wymiary łączonych elementów. Złącza czopowe wzmocniono kołkami albo wybierano czopy z odsadzeniem. W epoce Ludwika XVI meble zdobiono motywami kwiatowymi, liśćmi akanatu, wstęgami oraz lirami czy łukami kupidynów. Drewniane powierzchnie woskowano bądź polerowano. Reprezentacyjne siedzisko posrebrzano lub pozłacano. Kolor lakieru często był zbliżony do kolorystyki wnętrza. Do produkcji używano dąb, a do okleinowania prawie 80 gatunków drewna. W klasycyzmie na nowo robiono siedziska z twardym oparciem, a tapicerka przybrała bardziej kanciastą formę. Meble prowincjonalne wyściełano trawą morską lub pakułą lnianą. Wstyd przyznać, ale niektórzy tapicerzy oszukiwali swoich klientów. Używali tańszej wyściółki zamiast szlachetnego włosia końskiego. Siedziska z tego okresu miały prostolinijny kontur. Meble ze żłobkowatymi nogami przybierały kształt medalionu. Szkielety woskowano, złocono lub wykańczano jasnym kolorem. Ówcześni tapicerzy wykorzystywali następujące tkaniny:

• materiały bawełniane;
• beliny;
• hafty;
• adamaszki;
• aksamity;
• półciennymi modelami.

Wybierano gładkie materiały w jasnych kolorach lub z delikatnym roślinnym wzorem. Produkowano też włosienicę – tkaniną z lnianych nitek i końskiego włosia. Wyprawiano też skóry takie jak maroquin i safian. Znaczący wpływ na rozwój meblarstwa, a dokładniej mówiąc wzornictwa, mieli Anglicy: Georege Hepplewhite, Thomas Sheraton i Robert Adam. Ostatni z nich dekorował sufity ornamentyką imitującą styl pompejski. Na meble przeznaczał jasne odmiany drewna, które zdobił kolorowymi elementami. Jego znakiem rozpoznawczym była subtelna dekoracja snycerska. Owalne lub okrągłe oparcia siedzisk były pokryte na środku ażurem. Siedzenia odznaczały się miękkością, czasem były plecione z wikliny. Meble Hepplewhite’a ceniono za elegancję. Delikatne formy były bardziej wygięte niż u jego poprzednika. Siedziska o okrągłej lub czworokątnej formie zwężały się ku dołowi. Oparcia robił z wygiętej kratownicy. Przyjmowała one różne kształty: serce lub owalną tarczę. Często rezygnował z ich tapicerowania. Popularnym wzorem stały się ostre owale, w centrum znajdował się pióropusz albo trzy liście palmy. Sofy przypominały bardziej zestawione krzesła, a do ich obicia wybierano tkaniny gładkie lub w pasy. Do produkcji mebli używano mahoniu bądź innej jasnej odmiany drewna. W wielu przypadkach wykańczano je politurą. Z kolei Sheraton był cenionym malarzem-artystą. Tworzył proste meble pozbawione krzywych linii i ozdobione intarsją. Wiele osób uznawało je za nowoczesne. Oparcia leżanek naśladowały fotele. Ceniono je za walory estetyczne oraz wygodę.

Historia mebli tapicerowanych: okres Dyrektoriatu we Francji

W epoce przejściowej meble łączyły w sobie kontrastowe lub pokrewne formy. Egipskie dekoracje przepięknie komponowały się z surowym rzymskim stylem. Meble produkowano nie tylko z drewna, ale również z brązu czy kutego żelaza. Inspiracją dla siedzisk stał się antyczny grecki model krzesła klismos. Nogi meblowe na górze były ozdobione kostką z motywem diamentowym. Do tapicerowania używano lnianych płócien, skóry naturalnej albo jedwabiu.

Historia mebli tapicerowanych: Empire

Styl Empire nazywa się też klasycyzmem monumentalnym. W tym czasie stawiano na symetrię, czystość form oraz grecko-rzymską kompozycję. Masywne i ciężkie meble często powodowały dyskomfort użytkowników. Wśród zdobień pojawiły się podpory przypominające sylwetkę ludzką, zwierzęcą lub ich połącznie. Fotele reprezentacyjne dekorowano za pomocą rzeźb przedstawiających:

• głowę sfinksa;
• chimerę ze skrzydłami;
• łabędzie.

Meble skrzyniowe wspierano na krótkich nogach albo na masywnym cokole. Pośród zdobień królowała mosiężna ornamentyka okuciowa. Na okleinę wybierano wiąz, klon, cis lub mahoń. Głównym komponentem wykorzystywanym w produkcji były drzewa iglasto albo mahoń. Na bocznych krawędziach pojawiły się pilastry. Ścięte narożniki optycznie zmniejszały meble. Wśród tkanin obiciowych sporą popularnością cieszyły się materiały przypominające czerwono-czarne motywy etruskie, które znamy z antycznych naczyń. Reprezentacyjne sofy charakteryzowały siedziska tapicerowane jedwabiem lub haftowanymi gobelinami ze złotą lamówką i rozpięte łabędzie skrzydła. Z kolei łoża budowano na podium. Dodawano do nich baldachim.

Historia mebli tapicerowanych: Bidermeier

W tym czasie meble odznaczały się wysoką jakością oraz starannie dopasowaną formą do potrzeb użytkowników. Styl ten cechuje funkcjonalność i ekonomia. Ze względu na stosunkowo niski koszt produkcji na wyposażenie tego typu mogli sobie pozwolić mieszczanie. Była to prawdziwa rewolucja. Meble Bidermeier są łudząco podobne do tych, z których korzystamy współcześnie. Do ich produkcji wykorzystywane drewno orzechowe, czereśniowe, mahoniowe, a także dąb, topolę czy wiąz. W meblarstwie pojawiła się konstrukcja stojakowa. Poszczególne elementy stelaża montowano z wykorzystaniem złączy dwu czopowych i czopowych z odsadzeniem. Dzięki temu przedmioty użytkowe stały się bardziej wytrzymałe. Sosnową konstrukcję okleinowano, a następnie tapicerowano tkaninami z motywem kwiatów lub gładkimi. Tapicerkę zdobiły gwoździe z porcelanowymi łebkami. Czasem siedziska pokrywano wiklinową plecionką. Meble z tej epoki odpowiadały kształtom ludzkiego ciała. Starannie wyprofilowane ułatwiały utrzymanie naturalnej pozy. Odciążały kręgosłup oraz mięśnie, zapobiegając wielu nieprzyjemnym dolegliwościom. Tapicerka stała się nieco miększa, a konstrukcja krzeseł lżejsza. Poręcze oraz nogi delikatnie wyginano.

Historia mebli tapicerowanych: neorokoko

W latach 30 XIX wieku zdobienia stały się bogatsze. Proste formy ustąpiły miejsca wyginanym kształtom. Wnętrza były przytulne, podobnie jak w poprzednim okresie, jednak przywiązywano większą wagę do detali oraz komfortu. Styl ten wybierano zarówno do pałaców, jak i do domów mieszczan. Meble zaczęto produkować masowo. Wiernie naśladowały rokoko, choć różniły nieco detalami, wyrazem czy zdobieniami. Osobie bez fachowej wiedzy oraz doświadczenia trudno było je rozróżnić na pierwszy rzut oka. W tym czasie modne okazały się jedwabne tapety oraz kotary. Okna, a także drzwi dekorowano draperiami.

Historia mebli tapicerowanych: okres królowej Wiktorii i projekty Thoneta

Do wnętrz wkroczyła orientalność. Wprowadziła ją angielska królowa. Na materiałach obiciowych pojawiły się orientalne wzory, indyjskie kanapy, dywany, a także poduszki dekoracyjne. Do produkcji używano drewna różanego, mahoniu, palisandra oraz orzecha. Wyposażenie było zdecydowanie cięższe niż to z epoki rokoko. Dużą popularnością cieszyły się jednokolorowe aksamity, bawełniane rypsy i materiały o naturalistycznych wzorach. Na skutek seryjnej produkcji mebli upadło wiele warsztatów rzemieślniczych. Michael Thonet eksperymentował z gięciem drewna. Zależało mu na udoskonaleniu pracy w fabrykach. Bukowe drewno cechuje duża elastyczność. Dzięki temu jego przemysłowa obróbka stała się jeszcze łatwiejsza. W ten sposób powstały niedrogie meble dedykowane dla mieszczan, restauracji oraz urzędów. Tapicerkę wykonywano z ratanu, prostych tkanin lub skóry naturalnej. Luksusowe modele pojawiły się dopiero w kolejnej epoce.

Historia mebli tapicerowanych: secesja

Secesja zrewolucjonizowała europejski rynek. Artyści musieli spełnić wygórowane oczekiwania. Mieszkania w blokach narzuciły nowe wytyczne. Meble musiały być wygodne, lekkie i mobilne. Producenci zaczęli korzystać z nowych technik, maszyn oraz materiałów. Do produkcji wprowadzono:

• żelazo,
• szkło,
• żelbeton.

Niektórzy artyści zerwali z tradycyjnymi formami. Jako pierwsi krok ten podjęli malarze z Wiednia i Monachium. W pomieszczeniach pojawiły się jasne zasłony, barwne ściany, a także formy pozbawione symetrii czy stoły słupkowe z barwnymi szybkami. Meblarstwo zostało podzielone na dwa trendy. Pierwszy z nich odznaczał się prostą linią oraz czystą konstrukcją, drugi łączył zdobienia z asymetrią. Każdy mógł znaleźć tu coś dla siebie.

Historia mebli tapicerowanych: Art Deco i nie tylko

W latach 20 XX wieku pojawił się nowy nurt. Nazwano go Art Deco. Obowiązywał on do połowy następnej dekady. Meble o geometrycznych kształtach z czasem stały się bardziej monumentalne. Do dekoracji wykorzystywano lakopodoną powłokę lakierowaną. Tym razem była pozbawiona orientalnych wzorów. Na rynku pojawiła się szagryna, czyli groszkowana skóra. Warto w tym miejscu dodać, że skóry naturalne zaczęto farbować i wytłaczać. Za przedstawiciela tego stylu uważa się Rohlmanna. Swoje meble tapicerował brokatem lub aksamitem. Do produkcji używano orzecha kaukaskiego albo hebanu. W XX wieku pojawiła się awangarda. Forma była w 100% uzależniona od jego funkcji. Zrezygnowano całkowicie z dekoracji. Metalowe meble w pełni spełniały kryteria nowoczesności. Jednolita konstrukcja, prostota i brak ozdób znacznie przyspieszyły masową produkcję. Proste stelaże obite tkaniną lub skórą naturalną na dobre wkroczyły do życia codziennego. Powstały nowe modele siedzisk, m.in. krzesło sprężynujące zrobione ze stalowych rurek. Jego twórcą jest Marcel Bauer. Podobny mebel zaprojektował Van der Roh w 1929 roku. Fotel pochodził z kompletu Barcelona. Oba łączyły w sobie luksus i skromność. Chromowany szkielet w formie litery X oraz biała poduszka siedziskowa to ich znak rozpoznawczy. Nowoczesne meble tapicerowane wyściełano tworzywami sztucznymi takimi jak np. guma piankowa. Wyparła ona naturalną wyściółkę. Inne wypełnienia umożliwiły wykonanie odlewu. Dzięki temu zaczęto masowo produkować nowe modele, które idealnie pasowały do warunków panujących w mieszkaniach. Były praktyczne, proste, proporcjonalne i zbliżone do pozostałych elementów wystroju.

Podsumowanie: Historia mebli tapicerowanych

Historia mebli tapicerowanych odzwierciedla dzieje ludzkości. Przez wiele wieków siedziska powstawały w warsztatach rzemieślników. Raz cechował je minimalizm i geometria, innym razem bogactwo oraz finezja. Reprezentanci późniejszych stylów czerpali garściami z osiągnięć swoich poprzedników. Przemysł całkowicie zrewolucjonizował meblarstwo oraz zawód tapicera. Obecnie właściciele zakładów tapicerskich wykorzystują w swojej pracy zarówno tradycyjne technologie, jak i nowoczesne. Współcześni rzemieślnicy naprawiają antyczne siedziska, a także projektują nowoczesne meble tapicerowane odpowiadające indywidualnym potrzebom zleceniodawców. Dzięki nim antyki zyskują swój dawny blask, zniszczona tapicerka zostaje naprawiona a w naszych domach pojawiają się spersonalizowane modele. Bibliografia:

1. Dzięgielewski S. 1997; Meble tapicerowane, Produkcja rzemieślnicza i naprawy,Państwowe Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa
2. Dzięgielewski S.,Smardzewski J. 1995; Meblarstwo: projekt i konstrukcja, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, Grzeluk I. 2000
3. Historia Mebli od starożytności do XIX wieku, Wydawnictwo Arkady Warszawa,Jabłoński M. Ruzińska E. Świetliczny M. 2009
4. Zarys historii mebla: od czasów starożytnych do końca XIX wieku,Wydawnictwo PWN, Warszawa Smardzewski J. 2008